Opiekowanie się osobą starszą, która posiada problemy w zakresie widzenia to zawsze trudne i wymagające zadanie. Na szczęście dzięki odpowiedniemu podejściu, większej życzliwości oraz zrozumieniu, nie jest niewykonalne. Jak opiekować się seniorem z dysfunkcją wzroku? O tym dowiesz się z niniejszego wpisu.
Podstawową kwestią jest to, czy senior jest osobą niewidomą, ociemniałą, czy słabowidzącą. Za osobę niewidomą uznaję się kogoś, kto ma tę niepełnosprawność od urodzenia lub utracił wzrok przed ukończeniem 5 roku życia i nie reaguje na żadne bodźce wzrokowe. Niektórzy niewidomi zachowują poczucie światła i potrafią odróżnić dzień od nocy, zlokalizować źródło światła czy nawet zareagować na ruch ręki przed oczami. U osoby niewidomej opiekunki z reguły nie zauważają znaczących trudności. Bardzo często tacy seniorzy doskonale sobie radzą. Wiele takich osób jest przyzwyczajona do wykonywania codziennych czynności metodami bezwzrokowymi. Potrafią się samodzielnie ubrać, umyć, zjeść, czy wyjść na spacer. Wszystkie te aktywności nie sprawiają im problemu pod warunkiem, że przedmioty lub meble znajdują się ciągle w tych samych miejscach.
Osoba starsza, którą określamy jako ociemniałą, straciła wzrok po piątym roku życia. Przyczyny jego utraty w takich przypadkach są bardzo różne: jaskra, zwyrodnienie plamki żółtej, stwardnienie rozsiane, nowotwór mózgu, cukrzyca, zaćma, itp. Powodem takiego stanu rzeczy mogą być również zdarzenia losowe, jak na przykład wypadki. Istotny jest tutaj fakt, że ludzie, którzy niespodziewanie utracili wzrok, wraz z jego brakiem tracą także poczucie bezpieczeństwa. Bardzo często izolują się od rodziny i znajomych. Choroba sprawia, że nagle pojawią się u nich problemy z wykonywaniem podstawowych czynności. W takich przypadkach warto skorzystać z pomocy wszelkiego rodzaju organizacji, które wspierają osoby z dysfunkcjami wzroku. Mogą one wyedukować zarówno opiekunkę, jak i jej podopiecznego w kwestii radzenia sobie z codziennymi czynnościami. A ponadto podpowiedzą, jakiego rodzaju urządzenia i pomoce ułatwiające życie osobie ociemniałej, warto zakupić.
Senior słabowidzący to taki, który ma problem z wykonywaniem podstawowych czynności wzrokowych, mimo noszenia okularów korekcyjnych. Sprawowanie opieki nad taką osobą przypomina tę, której doświadcza opiekunka osoby ociemniałej. Oznacza to, że trzeba pomagać seniorowi w wykonywaniu każdej czynności dnia codziennego. Dobrym pomysłem jest zaznajomienie go z rozmieszczeniem wszystkich przedmiotów w domu. Oczywiście, obowiązkowo każda rzecz powinna mieć swoje stałe miejsce po to, aby podopieczny mógł bez problemów odnaleźć ją samodzielnie. W przypadku, kiedy trzeba jednak zmienić położenie danego przedmiotu, należy bezzwłocznie o tym powiadomić seniora. Jeśli osoba słabowidząca korzysta z chodzika lub np. laski, powinny one znajdować się zawsze w jej pobliżu. Ważne numery telefonów należy zapisać powiększoną czcionką i najlepiej przy użyciu cienkopisu, a następnie powiesić je widocznym dla seniora miejscu.
Podając podopiecznemu posiłek dobrzej jest opisać to, co znajduje się na jego talerzu, w jakiej formie oraz w jaki sposób jest ułożone. Pomocna okazuje się tu metoda tarczy zegarowej. Porównujemy talerz do tarczy zegara i opisujemy na jakiej „godzinie” znajduje się określona potrawa. Mówimy np. mięso znajduje się na dwunastej, ziemniaki na trzeciej, a surówka na dziewiątej. Można też podczas posiłku pokierować ręką podopiecznego i wskazać np. gdzie znajduje się talerz i względem niego szklanka z wodą oraz sztućce. Ponadto należy uprzedzać seniora zawsze, gdy stawiamy przed nim gorący napój.
Trzeba nauczyć się, jak osoby niewidome i niedowidzące postrzegają świat. Ale to działa też w drugą stronę. Oni też muszą wiedzieć, że człowiek widzący niekiedy „widzi mniej” i nie zwraca uwagi na pewne szczegóły. Potrzebne jest wzajemne zrozumienie i postawienie się w sytuacji tej drugiej osoby. Wybierając się na spacer z podopiecznym warto zachować szczególną ostrożność. Najlepiej jeśli podopieczny złapie opiekunkę za ramię w taki sposób, aby to opiekunka znajdowała się o pól kroku dalej. Wtedy to ona napotka na przeszkodę jako pierwsza i będzie mogła pomóc seniorowi z pokonaniem jej, a nie odwrotnie. Sposób ten pozwala na wyczucie jak zachowuje się prowadzący i powtórzenie jego ruchów. Należy pamiętać o dopasowaniu rytmu kroków do takiej osoby – nie wolno ciągnąć! Kluczowa jest także komunikacja, czyli używanie jasnych i prostych sformułowań. Każdą zmianę, czy przeszkodę oczywiście należy sygnalizować werbalnie, dokładnie ją opisując, np. proste schody w górę, wąskie stopnie. W przypadku przeszkód, jak np. meble, należy dać niewidomemu czas, aby spokojnie dotknął i zbadał przedmiot.
Opieka nad seniorem z dysfunkcją wzroku wiąże się ze specyficznymi metodami działania. Najważniejsze jest jednak to, aby tak jak w przypadku każdego innego podopiecznego, wczuć się w potrzeby osoby, nad którą sprawujemy opiekę i postępować tak, aby zapewnić jej poczucie komfortu i bezpieczeństwa. Przede wszystkim należy rozpoznać jej potrzeby – czy rzeczywiście potrzebuje pomocy i jakiej? Opiekunka powinna wziąć pod uwagę wszystkie sfery życia i dostosować pomoc indywidualnie do swojego podopiecznego.
LAXO Care - Poznań
ul. Droga Dębińska 3A
61-555 Poznań
tel. +48 61 666 2993
LAXO Care - Nowa Sól
ul. Traugutta 12b/12
67-100 Nowa Sól
tel. +48 61 666 4757
LAXO Care - Ostrów Wielkopolski
ul. Wrocławska 13-15
63-400 Ostrów Wielkopolski
tel. +48 62 584 2255
