Inkontynencja, czyli nietrzymanie moczu u seniorów – jak sobie z tym radzić?

Możliwe przyczyny nietrzymania moczu i kału u osób starszych

Cierpiący na inkontynencję nie kontrolują pracy pęcherza albo jelit (lub obydwu). Wydalanie moczu i stolca występuje samoczynnie. Inkontynencja może mieć różny stopień – średni i lekki bądź ciężki i bardzo ciężki. W przypadku pierwszego z nich zaburzenia oddawania moczu, charakteryzujące się częstym uczuciem parcia na pęcherz, zazwyczaj spowodowane są m.in. starczym osłabieniem zwieraczy, czyli mięśni zamykających miejsca ujścia moczu.

Przyczyną inkontynencji moczowej u mężczyzn może być przerost prostaty. Z kolei charakterystyczne nietrzymanie moczu podczas kaszlu, kichania czy wysiłku fizycznego wiąże się z osłabieniem mięśni miednicy. Dolegliwość zwykle występuje u kobiet, osób z nadwagą i starszych. Inkontynencja ciężka i bardzo ciężka jest dysfunkcją łączącą problem nietrzymania moczu z niekontrolowanym oddawaniem stolca. Przykra przypadłość może towarzyszyć chorobie Parkinsona, Alzheimera i udarowi mózgu.

Jak opiekować się seniorem z inkontynencją?

Osoby starsze, u których występuje nietrzymanie moczu lub kału, aby poradzić sobie ze swoim problemem, potrzebują pomocy opiekunek. Z tego powodu należy znać najważniejsze zasady postępowania z podopiecznym z inkontynencją:

• Ogranicz podawanie moczopędnych płynów – picie zielonej herbaty czy naparów z ziół moczopędnych (pokrzywa, lubczyk) nasili problem. Również kawa nie jest wskazana dla osób borykających się z inkontynencją, dlatego że wspomaga wydalanie.
• Zachęć seniora do oddawania moczu i kału o określonych godzinach – pozwoli to zwiększyć kontrolę nad wydalaniem. Będzie dobrym ćwiczeniem dla pęcherza i jelit.
• Dbaj o to, by podopieczny pił wystarczającą ilość wody – seniorzy mający problem z nietrzymaniem moczu mogą unikać picia i łatwo się przez to odwodnić. Opiekunka musi więc pamiętać o podawaniu osobie starszej odpowiedniej ilości napojów.
• Przekonaj podopiecznego do używania pomocnych akcesoriów – cierpiący na inkontynencję powinni korzystać z wkładek, pieluch, podkładów i pieluchomajtek.
• Pamiętaj o odpowiedniej higienie – zadbaj o higienę miejsc intymnych osoby starszej i zabiegaj odparzeniu się skóry.

Środki pomocnicze – wkładki anatomiczne, pieluchy i pieluchomajtki

Seniorzy z inkontynencją lekką, popuszczający mocz w niedużych ilościach, mogą stosować wkładki anatomiczne. Akcesoria te przypominają standardowe podpaski, ale dzięki swojej specjalnej budowie gwarantują zwiększoną chłonność i zabezpieczenie przed przeciekaniem. Aktywne starsze osoby, które częściowo kontrolują oddawanie moczu, powinny używać pieluchy anatomiczne mocowane za pomocą majtek siatkowych albo pieluch z elastycznym pasem, które da się ściągnąć i ponownie założyć. Poleca się im też noszenie pieluchomajtek. Przypominają one zwykłą bieliznę, a przy tym są wygodne i łatwe w użyciu. Seniorzy borykający się ze średnią i ciężką inkontynencją powinni z kolei stosować pieluchomajtki zamykane z dwóch stron przylepcami. Takie środki pomocnicze najskuteczniej zapobiegną przeciekaniu.

Jak założyć pieluchomajtki osobie leżącej?

1. Zanim przystąpisz do założenia pieluchomajtek seniorowi, postaraj się stworzyć przyjazną i komfortową atmosferę. Osoba starsza przez swoją przypadłość może czuć się skrępowana i zawstydzona, dlatego opiekunka powinna spróbować zminimalizować jej zakłopotanie.
2. Przy każdej zmianie pieluchomajtek trzeba mieć założone jednorazowe rękawiczki. Pieluchomajtki należy rozłożyć i strzepać, by nadać im właściwy kształt. Dzięki temu łatwiej będzie je założyć i dopasować.
3. Obróć podopiecznego na bok i podłóż pod niego pieluchomajtki. Pamiętaj o podwinięciu ich skrzydła. Pozwoli to na późniejsze wyjęcie pieluchomajtek spod seniora po obróceniu go na plecy. Zabezpiecz łóżko drabinką albo krzesłem po stronie przeciwnej do tej, po której stoisz.
4. Połóż seniora na plecach, wyprostuj jego nogi i wyciągnij podwinięte skrzydło pieluchomajtek. Dopasuj do krocza wyciągniętą przednią część. Przymocuj pieluchomajtki elastycznymi rzepami przylepnymi. Zacznij od dolnego zapięcia przyczepianego pod lekkim skosem do góry.
5. Po umocowaniu dolnych zapięć przymocuj górne przylepce, dopasowując pieluchomajtki do talii seniora. Po zapięciu upewnij się, że majtki chłonne dobrze przylegają do ciała. Sprawdź, czy w żadnym miejscu się nie zawijają i czy nie uciskają podopiecznego.

Nietrzymanie moczu lub kału – jak pielęgnować skórę seniora z tym problemem?

Opiekunka zajmująca się osobą starszą zmagającą się z inkontynencją musi pamiętać o tym, by należycie dbać o higienę seniora. Pozwoli to uniknąć podrażnień, odparzeń skóry oraz odleżyn. Zapobiegnie też zakażeniom dróg moczowych i poprawi samopoczucie podopiecznego. Przy inkontynencji trzeba regularnie kontrolować stan wilgotności pieluchy. Wilgoć sprzyja problemom skórnym, dlatego opiekunka starszych musi pamiętać o tym, by podopieczny zbyt długo nie nosił zmoczonych pieluchomajtek czy wkładek higienicznych. Pieluchę należy zmieniać wtedy, gdy zostanie zanieczyszczona tak, że nie da się dalej jej używać, a także po każdorazowym oddaniu stolca.

Podczas zmiany pieluchomajtek trzeba też zabezpieczyć skórę. Przed założeniem nowej pieluchy powinno się dokładnie umyć, wysuszyć i pielęgnować miejsca narażone na podrażnienia. Warto używać do tego celu delikatnych myjek i ręczników. Jeżeli senior nietrzymający moczu lub stolca jest unieruchomiony w łóżku albo porusza się na wózku, zmieniaj jego pozycję co 3-4 godziny.

Inkontynencja może uprzykrzać codzienne funkcjonowanie. Związane z nią uczucie zawstydzenia często sprawia, że osoba starsza zamyka się w sobie i unika kontaktu z innymi ludźmi. Z tych względów opiekunka powinna pamiętać o tym, by odpowiednio zadbać o seniora i wesprzeć go w radzeniu sobie z krępującą przypadłością. Oprócz czynności higienicznych, podawania odpowiedniej ilości płynów i stosowania akcesoriów pomocniczych, należy być wyrozumiałym i podchodzić do dolegliwości podopiecznego z empatią.