Zdania przyczynowe zarówno w języku niemieckim, jak i polskim wyjaśniają przyczynę czegoś. Często nawet nieświadomie pytamy kogoś „Dlaczego to zrobiłeś/aś?”. Wtedy mamy do czynienia ze zdaniami przyczynowymi. Jak wygląda to dokładnie w języku niemiecki? O tym już w tym artykule.
Kausalsätze w praktyce, jak i wg nazwy, są zdaniami przyczynowymi. Oznacza to tyle, że w zdaniu podrzędnym wyjaśniają przyczynę czegoś. Odpowiadają na pytania „dlaczego coś się stało?”, „z jakiego powodu?”, czyli po niemiecku warum? [warum] aus welchem Grund? [ałs welsiem Grunt] weshalb? [weshalp].
Przykłady:
Ich bin zum Arzt gegangen, weil ich mich unwohl fühlte. – Byłam u lekarza, ponieważ źle się czułam. [Iś bin cum Arct gegangen, wajl iś miś unwol fylte.]
Jeśli rozłożymy zdanie na części, to ktoś zapyta „Dlaczego byłaś u lekarza?”
– Warum bist du zum Arzt gegangen?
– Weil …
Odpowiedź będzie wyjaśniała przyczynę. Ponieważ…
Oma hat heute ein Geschenk bekommen, weil sie Geburtstag hatte. – Babcia dostała dzisiaj prezent, ponieważ miała urodziny. [Oma gat hojte ajn Geszenk bekomen, wajl zi Geburtstak hate.]
Ich bin wütend, weil mein Bus nicht gekommen ist. – Jestem zła, ponieważ mój autobus nie przyjechał. [Iś bin wytent, wajl majn Bus niśt gekomen ist.]
Zdania okolicznikowe przyczyny rozpoczynają się od spójników da (ponieważ) lub weil (ponieważ). Do budowy zdania przyczynowego potrzebna będzie poza spójnikiem jakaś czynność oraz jej przyczyna.
W skrócie wygląda to następująco:
Osoba – czynność – spójnik – przyczyna
Z reguły wygląda to tak, że jeśli zdanie zaczyna się od przyczyny, to spójnik będzie na pierwszym miejscu. Nie ma różnicy, czy w tym przypadku użyjemy weil czy da. Mamy więc do czynienia z szykiem końcowym + szykiem przestawnym.
Spójnik – osoba – przyczyna – przecinek (po którym będzie czynność) – czasownik – osoba – dokładna czynność
Przykłady:
Da ich am Samstag keine Zeit habe, gehe ich jetzt einkaufen. – Ponieważ nie mam czasu w sobotę, idę na zakupy teraz. [Da iś am Zamstak kajne Cajt habe, geje iś ject ajnkałfen.]
Da sie kein Eis mag, entscheiden wir uns für Pizza. – Ponieważ ona nie lubi lodów, zdecydowaliśmy się na pizzę. [Da zi kajn Ajs mak, entszajden wija uns fya Pitsa.]
Natomiast jeśli to w zdaniu pobocznym zastosujemy spójnik, to musimy zrobić w zdaniu głównym szyk prosty lub przestawny, a w pobocznym końcowy.
Ich gehe früh zur Schule, weil ich einen Test schreiben muss. – Idę wcześniej do szkoły, ponieważ muszę napisać sprawdzian. [Iś geje fry cua Szule, wajl iś ajnen Test szrajben mus.]
Szyk prosty mógłby być tu zachowany, jeśli zamiast spójnika weil użyjemy spójnika denn.
LAXO Care - Poznań
ul. Droga Dębińska 3A
61-555 Poznań
tel. +48 61 666 2993
LAXO Care - Nowa Sól
ul. Traugutta 12b/12
67-100 Nowa Sól
tel. +48 61 666 4757
LAXO Care - Ostrów Wielkopolski
ul. Wrocławska 13-15
63-400 Ostrów Wielkopolski
tel. +48 62 584 2255
